Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) nezdinde, sınai mülkiyet haklarına ilişkin vekâleten işlem yapmaya ilişkin münhasır bir yetki bahşeden patent vekilliği ve marka vekilliği unvanları, tek yılların sonunda yapılan sınavlarda başarılı olunarak ve gerekli prosedürel işlemlerin tamamlanmasıyla elde edilmekteydi ve bu sene de mutat uygulamanın devam edeceği beklenmekteydi. Sınavlara ilişkin 2023 yılındaki ilk değişiklik, 12.05.2023 tarihli ve 32188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Sınav, Sicil ve Disiplin Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle gerçekleşmiş, genel yeterlilik ve mesleki yeterlilik sınavları olarak gerçekleştirilen iki aşamalı sınav sistemi terk edilmiş, çoktan seçmeli test şeklinde yapılacak tek aşamalı sınav sistemine geçilmişti.
Sınav sistemine ilişkin bir başka gelişme ise 04.09.2023 tarihinde, dönemin TÜRKPATENT Başkanı Cemil BAŞPINAR’ın kişisel sosyal medya hesaplarından “Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Yeterlilik Sınavları için hazırlıklara başladık. Sınavları Aralık ayının ilk yarısında Ankara ve İstanbul’da gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Sınav tarihini ve diğer bilgileri yakın zamanda paylaşacağız. Tüm vekil adaylarına başarılar dilerim.” ifadelerinden oluşan açıklamasında karşımıza çıkmış, sınavın Ankara’da yapılmasına ilişkin uygulamanın değiştirilerek, sınavların Ankara’yla birlikte İstanbul’da da yapılacağına ilişkin bir bilgi paylaşılmıştı.
Önceki dönem TÜRKPATENT Başkanı’nın yukarıdaki paylaşımı ile sınavların iki yılda bir yapılacağına ilişkin, 06.11.2003 tarihli ve 5000 sayılı Patent ve Marka Vekilliği ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunu (5000 sayılı Kanunun) m.30/4 ve Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Sınav, Sicil ve Disiplin Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) m.6 hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Sınavların 2023 yılı Aralık ayı içinde gerçekleştirileceği konusunda neredeyse hiçbir şüphe bulunmamaktaydı. Ne var ki TÜRKPATENT Resmî İnternet Sitesi’nde yapılan, Marka Vekilliği ve Patent Vekilliği Sınavlarına ilişkin 17.10.2023 tarihli Duyuru’da “TÜRKPATENT olarak hazırlık çalışmalarını yürüttüğümüz Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Sınavının, gerekli mevzuat süreçlerinin tamamlanmasını müteakiben 2024 yılının ilk çeyreğinde yapılması planlanmaktadır. Ayrıca, süreçle ilgili gerekli bilgilendirmeler kamuoyuyla paylaşılacaktır. Şimdiden tüm adaylara başarılar dileriz.” ifadelerine yer verilmiştir.
Duyuru birkaç yönden dikkat çekmektedir. Bunlardan ilki, elbette Sınavların 2024 yılının ilk üç ayı içerisinde yapılmasının planlanmasıdır. Açıklamanın ifade biçiminden, belirtilen tarih aralığının kesin olmadığı, sınav takviminin bir “plan”dan ibaret olduğu anlaşılmaktadır. Yönetmelik m.6/5 hükmüne göre; sınavın yapılacağı tarihin sınavdan en az altmış gün önce ilan edilme zorunluluğu bulunmaktadır. Sınavların 2024 yılının ilk üç ayında gerçekleştirilebilmesi için, Sınavların tarihine ilişkin ilanının yapılabileceği son tarih 31.01.2024’tür. Bu tarihten sonra yapılacak ilan “Plan”dan sapma sonucunu doğuracaktır. Sınavların 2024 yılında yapılacak olması, sınavların iki yılda bir yapılacağına ilişkin 5000 sayılı Kanunu m.30/4 ve Yönetmelik m.6 hükümlerine aykırılık teşkil etmekle birlikte, düzenleyici nitelikteki bu süreye uyulmamasının, yapılacak Sınavların hukuki sıhhatini etkilemeyeceği değerlendirilmektedir. Elbette Sınavların yapılacağı tarihe kadar mevzuatta ve uygulamada yaşanacak değişiklikler, Yönetmelik m.9 hükmüne göre; adayların Sınavlar kapsamında sorumlu olduğu konularda da değişikliğe neden olacaktır. Bu değişikliklerin başında da şüphesiz, 10.01.2024 tarihinde yürürlüğe girecek olan 22.12.2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) m.26 hükmü ile birlikte markaların idari iptali prosedürünün uygulanmaya başlayacak olmasıdır. Sınavların 2024 yılında yapılması durumunda, 5000 sayılı Kanunu m.30/4 ve Yönetmelik m.6 hükümlerine göre takip eden sınavlar kural olarak iki yılda bir yapılacağı için, Marka Vekilliği ve Patent Vekilliği Sınavlarının çift yılların başında yapılacağı şeklinde bir uygulamanın yerleşmesi de ihtimal olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sınavların yapılacağı tarihin ertelendiğine ilişkin duyuruda dikkat çeken bir başka ifade de “gerekli mevzuat süreçlerinin tamamlanmasını müteakiben” ifadesidir. Lafzı; bir mevzuat değişikliği sürecinin devam ettiği ve bu değişikliğin sınavlara ilişkin olduğu anlamı çıkarmaya elverişli olan ifadede söz edilen mevzuat değişikliğinin neye ilişkin olduğu kesin bir şekilde anlaşılamamaktadır. Ancak değişiklik, sınavlara ilişkin olmasa dahi sınavlarda sorumlu olunacak konuları etkileyecektir. Sözü edilen değişikliğin bu yönüyle adaylar bakımından önem arz ettiği değerlendirilmektedir.
Sınavlara ilişkin gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Gelişmeleri sizlerle paylaşmaya ve değerlendirmeye devam edeceğiz. Sınavların planlanan şekilde gerçekleştirilmesini umut eder, adaylara Sınavlar’da başarılar dileriz.
Osman Umut KARACA
Ekim 2023