(Earthquake-related Technologies and Patents)
Giriş
6 Şubat 2023’te 9 saat arayla Gaziantep ve Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve 11 ilimizi derinden etkileyen iki depremin ardından üç hafta geçmesine rağmen ülke olarak yaşadığımız derin üzüntü ve travma kolay kolay geçeceğe benzemiyor. Depremde hayatını kaybeden yurttaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyor, yaralanan ve zarar görenlerin en kısa sürede iyileşebilmelerini arzu ediyoruz.
Böyle bir ortamda bir şeyler yazmak gerçekten çok güç. Baba tarafından bir Antakyalı olarak pek çok yakın akrabamız depremden etkilendi, bazıları hayatını, pek çoğu evlerini kaybetti. Görenler, yaşayanlar Antakya’nın haritadan silindiğini anlatıyorlar.
Kendi adıma konuşursam, ben ne bir deprem uzmanıyım, ne inşaat mühendisiyim ne de arama kurtarma hakkında bir uzmanım. Türkiye Cumhuriyeti’nin sıradan bir vatandaşı olarak, bildiğim bir konu olan patentlerle ilgili bu hususta nasıl bir yardımım olabilir diye düşündüğümde dünyada ve Türkiye’de deprem ile ilgili ne gibi teknolojilerin bulunduğunu araştırabileceğim aklıma geldi. Belki okuyan birilerine fikir verir, bu alanda çalışmalarına vesile olur ümidiyle.
Patent İstatistikleri
Ülkemizde son yıllarda depremle ilgili yapılan patent ve faydalı model başvuru sayıları aşağıdaki gibidir.

Beklendiği üzere, yaşanan depremleri takip eden yıllarda başvuru sayılarında artış gözlemlenmektedir. Dünyada bu alanda en çok patent başvurusu yapan ülkelere baktığımızda da başı çeken ülkelerin depremden etkilenen coğrafyalardan geldiği görülmektedir.
Gerek ülkemizde gerekse dünyada depremle ilgili yapılmış bazı patent başvurularını belli konu başlıkları altında aşağıda listeledim. Listeyi hazırlarken tarihi öneme sahip eski patentleri değil, güncel teknolojiden örnekleri derlemeye çalıştım. Bahsedilen patentlerle ilgili bulabildiğim haber, video ya da uygulama örneklerini de ekledim.
Depreme Dayanıklı Binaların Yapılması için Geliştirilen Teknolojiler
(CPC Sınıfı: E04H9/02; E04H9/027, E04H9/028, B66B5/022, B66B5/028, E02D27/34, F16F7, E04G23)
Bu alanda dünyada patent başvuru sayısı oldukça fazladır. En aktif ülkeler Japonya ve Çin’dir. Yazıyı uzatmamak adına yalnızca birkaç örnek verilecektir.
Son zamanlarda en çok gündemde olan teknolojilerden sismik izolatörlerin (deprem izolatörü) Türkiye’de ilk uygulaması 2001’de Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali’nin Sismik Modernizasyonu Projesi kapsamında yapılmış.[1]
Dünyadan birkaç patent örneği verecek olursak:
EP3614017 (Yayın tarihi: 26.02.2020) (OILES INDUSTRY CO LTD [JP]) Sismik Yalıtım Destek Cihazı

JP2016056875 (Yayın tarihi: 21.04.2016) (OILES INDUSTRY CO LTD [JP]) Titreşim Kontrol Fonksiyonlu Deprem Taban Yalıtım Yapısı

Sismik izolatörün bir uygulama örneği için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=9KMoJY20WFc
Türkiye’den bir örnek ise şöyle:
EP3158148 (Yayın tarihi: 21.03.2018) (TIS TEKNOLOJIK IZOLATOR SISTEMLERI SAN. TIC. A.S.) Sismik koruma için bir kayar mesnet

Bu patente ait bir uygulama örneği için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=Blz1msqrdJI
Binaların depreme karşı dayanaklı yapılmasıyla ilgili Türkiye’den bazı başka Patent başvuruları aşağıdaki gibidir:
WO2016007104 – (Yayın tarihi: 14.01.2016) (Adnan DOĞAN) Deprem izolatörü

İlgili haber için bkz: https://www.youtube.com/watch?v=D_CkyVK43Rw
WO2021118512 – (Yayın tarihi: 17.06.2021) (ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜK) Yapısal sismik yalıtım sistemi

2008/08875 (Yayın tarihi: 21.06.2010) (ALP CANER, CENAN ÖZKAYA) Bilyeli kauçuk mesnet
2015/14200 (Yayın tarihi: 22.05.2017) (SİSMOLAB İNŞ. PROJE YAZILIM ARGE SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.) (Omurga Sönümleyici)

WO2014092662 – (Yayın tarihi: 19.06.2014) (Cemalettin KAYA) Depreme dayanıklı bina sisteminde hareket mekanizması.

WO2010093337 – (Yayın tarihi: 19.08.2010) (Murat DİCLELİ; Ali MILANI SALEM) Çok Yönlü Burulmalı Histeretik Damper

WO2017082839 – (Yayın tarihi: 18.05.2017) (Uğur GÜNDÜZ) Deprem sırasında farklı eksenlerde oluşan kuvvetleri sönümleyebilen izolatör yapılanması ve ilgili izolatörün üretim yöntemi
WO2019203766 – (Yayın tarihi: 24.10.2019) (Murat DİCLELİ) Çok Yönlü Uyarlanabilir Yeniden Merkezleyici Burulmalı İzolatör

2010/04524 (Yayın tarihi: 21.12.2011) (SGM SİSMİK GÜÇLENDİRME MRK. İNŞ. TİC. VE SAN. LTD. ŞTİ.) Yapıları depremden koruma sistemi ve sistemin oluşturulmasına yönelik yöntem

EP3779101 (FLEXANDROBUST SYSTEMS SPOLKA Z O.O. [PL]) Karka Binalarda Çerçeve ve Dolgu Duvarların Anti-Sismik Koruma Yöntemi (Buluş sahipleri arasında Alper İlki bulunuyor)

Dünyadan bazı patent başvuruları:
CN115182442 (Yayın tarihi: 14.10.2022) (CHINA CONSTR 5TH ENG DIVISION) Çelik kiriş ve beton dolgulu çelik boru demeti kombine elemanı

CN115110636 (Yayın tarihi: 27.09.2022) (TAICHANG CONSTRUCTION CO LTD) Bina inşaatı için darbeye dayanıklı tam cıvatalı çelik yapı karkası

CN217680875U (Yayın tarihi: 28.10.2022) (GUANGDONG GUIGUAN CONSTRUCTION GROUP CO LTD) Bina için kesme önleyici yük taşıyan çelik yapı

JP2016172870 (Yayın tarihi: 29.09.2016) (KOMATSU SEIREN CO) Yüksek Mukavemetli Fiber Tel ve Kompozit Malzeme

Termoplastik karbon fiber kompozit uygulamasına örnek bir haber: https://www.archdaily.com/785175/komatsu-seiren-fabric-laboratory-creates-cabkoma-strand-rod-to-protect-building-from-earthquakes
Orta-Katlı Betonarme Binanın Lifli Karbon Polimerleri Kullanarak Güçlendirilmesi ile ilgili yapılan proje sayesinde depremde ayakta kalan bina ile ilgili haber:
CN115492267 (Yayın tarihi: 20.12.2022) (UNIV FUZHOU) Çok takviyeli fabrikasyon çelik-beton kompozit perde duvar ve yapım yöntemi

CN214622114U (Yayın tarihi: 05.11.2021) (GUIZHOU CONSTRUCTION SCIENCE RES & DESIGN INSTITUTE LIMITED COMPANY OF CSCEC) Bina deprem direnci tespiti için beton kesme test cihazı

WO2020239590 (Yayın tarihi: 03.12.2020) (SOH WIND TUNNELS APS [DK]) Sarkaç Kütle Sönümleyici

Bir örneği için bkz.: https://theconstructor.org/structural-engg/tuned-mass-damper/1198/
JP2016084602 (Yayın tarihi: 19.05.2016) (SANSEI AIR DANSHIN SYSTEM:KK) HAVAYA YÜKSELTME TİPİ SİSMİK İZOLASYON CİHAZI
Bir örneği için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=X6c36YlKZj4

CN217461586U (Yayın tarihi: 20.09.2022) (HUBEI PROVINCIAL ACADEMY OF BUILDING RES AND DESIGN CO LTD; HUBEI PROVINCIAL CENTER FOR QUALITY SUPERVISION AD TEST OF CONSTRUCTION ENG CO LTD) Hasarlı çerçeve kirişi için onarım yapısı

US2013055660 (Yayın tarihi: 07.03.2013) (CHANG CHUN HO [KR]; KEIMYUNG UNIVERSITY ACADEMIC COORPERATION FOUNDATION [KR]) Bina Kolon Yapılarının Güçlendirilmesi için Yapı

KR20130003421 (Yayın tarihi: 09.01.2013) (PUSAN NAT UNIV IND COOP FOUND [KR]) Piloti için sismik güçlendirme yapısı

RU2761795C1 (Yayın tarihi: 13.12.2021) (FEDERALNOE GOSUDARSTVENNOE BYUDZHETNOE OBRAZOVATELNOE UCHREZHDENIE VYSSHEGO OBRAZOVANIYA KUBANSKIJ G [RU]) Deprem Bölgelerinde İnşaat için Yük Taşıma Kapasitesi Artırılmış Fore Kazık Kurma Yöntemi

US6758018 (Yayın tarihi: 07.08.2003) (STANLEY FASTENING SYS LP [US]) Daha iyi tutma için geniş çaplı kafalara sahip kaplama için güç tahrikli çiviler (Piyasada HurriQuake markasıyla biliniyor)
Deprem Anında Kişiyi Korumaya Dayalı Sistemler
(CPC Sınıfı: A47C31/002, A62B31)
Deprem anında insanları koruma amaçlı geliştirilen sistemler arasında depreme dayanıklı yataklar, panik odaları, kapsüller vb. sayılabilir.
2019/20842 (Yayın tarihi: 21.06.2021) (NETAŞ TELEKOMÜNİKASYON A.Ş.) Deprem anında hayat üçgeni oluşturan bölmeli bir dolap sistemi

2020/14466 (Yayın tarihi: 21.03.2022) (Hatice SARITAŞ) Yaşam Yatağı

CN104905595 (Yayın tarihi: 16.09.2015) (HEFEI CITY KECHUANG RAPID TOOLING TECHNOLOGY DEV CO LTD) Yeni deprem güvenliği koruma yatağı

CN111109922 (Yayın tarihi: 08.05.2020) (QINGDAO DIDU LIFE SUPPORT AND RESCUE EQUIPMENT TECH CO LTD) Deprem kişisel kurtarma koruma yatağı
CN201861190U (Yayın tarihi: 15.06.2011) (WENXI WANG) Deprem için otomatik afetten koruma can kurtarma yatağı
İlgili haber: https://www.asiaone.com/chinese-inventors-earthquake-proof-bed-terrifying-or-ingenious

US2005114995 (Yayın tarihi: 02.06.2005) (NAKATA KENJI [JP]; NAKATA SANJIRO [JP]) Depreme dayanıklı yatak

US2022257026 (Yayın tarihi: 18.08.2022) (AHUJA PULKIT [IN]) Deprem Koruma Yatak Aparatı Ve Sistemi
İlgili haber: https://www.techinasia.com/earthquake-protection-bed-save-millions-lives

CN113331626 (Yayın tarihi: 03.09.2021) (CHEN NAIRONG) Deprem koruma yatağı

CN112401560 (Yayın tarihi: 26.02.2021) (HENAN VOCATIONAL COLLEGE APPLIED TECH) Modüler demonte kurtarma cihazı

Örnek bir uygulama: https://www.youtube.com/watch?v=22uRCj8tGh8
Deprem kabinleri de deprem yatakları gibi ev içinde güvenli ortam sağlamaya yönelik sistemlerdir:
CN104258522 (Yayın tarihi: 07.01.2015) (GUO XINGBING) Demonte çok fonksiyonlu tehlike önleyici kabin

Bir diğer depreme dayanıklı korunma yapılarına örnek olarak deprem kapsüller verilebilir:
CN208114966U (Yayın tarihi: 20.11.2018) (UNIV ZHEJIANG FINANCE & ECONOMICS) Yumurta şekilli depremde hayatta kalma kapsülü

Örnek bir uygulama: https://www.youtube.com/watch?v=GWgwi2lEElo
Aşağıda ise Türkiye’den iki örnek bulunmakta:
2010/08504 (Yayın tarihi: 21.05.2012) (Osman Behçet KULGUZ) Deprem koruma odası.
İlgili haber: https://www.takvim.com.tr/yasam/2010/10/10/deprem_dede

WO2015191015 – (Yayın tarihi: 17.12.2015) (Ali CEYHAN) Doğal Afet ve Savaşta Kullanılan Can Kurtarma Kozası

İlgili haber: https://www.hurriyet.com.tr/teknoloji/deprem-ve-savasta-can-kurtaracak-21307765
Deprem Öncesi ve Sonrası Planlama için Geliştirilen Teknolojiler
(CPC Sınıfı: G06Q10/04, G06Q10/06, G01V1/28, H04B7/18502)
CN115166815 (Yayın tarihi: 11.10.2022) (NATIONAL DEFENSE UNIV OF CHINESE PEOPLES LIBERATION ARMY) Coğrafi bilgilere ve kenar algoritmasına dayalı deprem afet değerlendirme karar modeli
CN114492989 (Yayın tarihi: 13.05.2022) (NANJING SCIENCE AND TECHNOLOGY UNIV) Deprem felaketine müdahale için kentsel trafik acil durum çalışma yöntemi ve sistemi
WO2021006824 – (Yayın tarihi: 14.01.2021) (Barbaros KAÇMAZ) Seyyar Portatif Askeri Operasyon ve Doğal Afet Hastanesi

İnsansız hava aracı baz istasyonları:
CN103051373 (Yayın tarihi: 17.04.2013) (BEIJING AEROSPACE SCIENCE & INDUSTRY CENTURY SATELLITE HI TECH CO LTD) Kendinden rotorlu insansız hava aracı tabanlı hava acil durum haberleşme sistemi

CN113938830 (Yayın tarihi: 14.01.2022) (UNIV BEIJING POSTS & TELECOMM) İnsansız hava aracı baz istasyonu dağıtım yöntemi ve cihazı

Deprem Uyarı / Ölçüm Cihazları
(CPC Sınıfı: F21V33/0076, G01V1/008, G08B21/10, H04N21/42202, H04W4/90)
Bunlar arasında deprem detektörleri, ölçüm cihazları, alarmlar, uyarı sistemleri sayılabilir. Ancak bu detektörler depremi maalesef önceden bildirmezler, sadece deprem olduğu sırada insanları uyarmak amacıyla kullanılır. Her ne kadar dünya genelinde depremi gerçekleşmeden önce tahmin edebilen cihazlar geliştirdiğini iddia eden çok sayıda insan olsa da maalesef henüz dünyada bunu etkili bir şekilde gerçekleştiren bir teknoloji yoktur.
US2022380204 (Yayın tarihi: 01.12.2022) (KOREA METEOROLOGICAL ADMINISTRATION [KR]; KYUNGPOOK NAT UNIV IND ACADEMIC COOP FOUND [KR]) MEMS Tabanlı Yardımcı Sismik Gözlem Ağında Deprem Tespiti için Cihaz
CN115240369 (Yayın tarihi: 25.10.2022) (TIANJIN JUNMIAOAN DISASTER REDUCTION TECH CO LTD) Deprem erken uyarısına dayalı Nesnelerin İnterneti korna sesli yayın sistemi

WO2022192125 (Yayın tarihi: 15.09.2022) (FIBER SENSE LTD [AU]; LINDSEY NATHANIEL J [US]) Dağıtık Fiber-Optik Algılama ile Deprem Oluşumunda Sağlayan Cihazlar
EP4024090 (Yayın tarihi: 06.07.2022) (KAMSTRUP AS [DK]) Sismik Olayları Tespit Yöntemi
CN114167487 (Yayın tarihi: 11.03.2022) (INSTITUTE OF ENGINEERING MECH OF CHINA BUREAU OF EARTHQUAKE) Karakteristik dalga formuna dayalı deprem büyüklüğü tahmin yöntemi ve cihazı
Türkiye’den bir örnek:
WO2018139980 (Yayın tarihi: 02.08.2018) (KURUKAMO DEPREM SISTEMLERI AR-GE BILISIM [TR]) Birleşik Sensör Sistemiyle Deprem Yönetimi

İlgili haber: https://www.ieu.edu.tr/tr/news/type/read/id/4981
Deprem Arama ve Kurtarma Robotları
(CPC Sınıfı: B25J)
CN110759282 (Yayın tarihi: 07.02.2020) (UNIV QIQIHAR) Akıllı enkaz kaldırma cihazı
CN110028024 (Yayın tarihi: 19.07.2019) (QI KUANKUAN) Deprem kurtarma için kesme ve taşıma fonksiyonlu robot

CN109531594 (Yayın tarihi: 29.03.2019) (UNIV DONGGUAN TECHNOLOGY) Deprem arama kurtarma amaçlı uzaktan kumanda edilebilen robot

CN206901658U (Yayın tarihi: 19.01.2018) (UNIV EAST CHINA JIAOTONG) Elektronik hareketli enkaz kaldırma cihazları

CN109466402 (Yayın tarihi: 15.03.2019) (GUANGDONG HAIXUEYUN EDUCATION TECH CO LTD) Koruma fonksiyonlu deprem kurtarma robotu

WO2022190003 (Yayın tarihi: 15.09.2022) (PANNALA SUMA GOURI [IN]) Felaket Kurtarma İçin BLE Konum Takibi Kullanan Radar Sensör Tabanlı Biyo-İlhamlı Otonom Mobil Robot

CN216634401U (Yayın tarihi: 31.05.2022) (HUO YUNXIANG) Biyonik altı-ayaklı arama ve kurtarma robotu

CN114536313 (Yayın tarihi: 27.05.2022) (SHAOGUAN COLLEGE) Takıp çıkarılabilir yılansı robot

Örnek bir uygulama için bkz.: https://www.chinanews.com.cn/hb/2013/04-07/4707641.shtml
CN216580769U (Yayın tarihi: 24.05.2022) (KOU HONGRUI) Altı-ayaklı biyonik örümcek robot

CN215149077U (Yayın tarihi: 14.12.2021) (UNIV PANZHIHUA) Robot örümcek bacak yapısı

CN214163025U (Yayın tarihi: 10.09.2021) (SHAANXI ZHONGJIAN JIANLE INTELLIGENT ROBOT CO LTD) Deprem arama ve kurtarma robotu

CN213262662U (Yayın tarihi: 25.05.2021) (UNIV ZHENGZHOU) Yeni paletli tip kurtarma robotu

Türkiye’den iki örnek:
2018/03802 (Yayın tarihi: 24.04.2018) (Alper Hasan KOCATAŞ) Fırlatılabilir Mikro Operasyon Robotu

2022/000392 (Yayın tarihi: 21.02.2022) (Mehmet BARAN, Doğancan ÜNALAN) Gece Arama-Kurtarma Faaliyetlerinde Kullanılan Sınırsız Süreli Uçuş Kabiliyeti Olan Kablolu Aydınlatmalı İnsansız Hava Aracı

Enkazda Canlı Tespiti
(CPC Sınıfı: G08B21/22, B25J19)
CN211741601U (Yayın tarihi: 23.10.2020) (SHANNENG ENG SURVEY AND DESIGN CO LTD) Deprem sonrası oluşan enkaz için çok fonksiyonlu yaşam detektörü

Türkiye’den iki örnek:
WO2020139206 – (Yayın tarihi: 02.07.2020) (SIGNALTON TEKNOLOJI LTD. STI.) Afet Acil Arama ve Kurtarma için Canlı İnsan Tespit Sistemi ve Yöntemi
2022/002283 (Yayın tarihi: 21.10.2022) (Ahmet Safa ÇOLAK, Anıl Aydın KOL, Mustafa MURAT) Deprem Sonrası Enkaz Altında Kalan Depremzedelerin Sayısını ve Yaşam Belirtilerini Tespit Edebilen Cihaz
Deprem Sonrası Ortam Güvenliğini Sağlamaya Yönelik Teknolojiler
(CPC Sınıfı: G01V1, G01R31/50)
Depremden sonra zarar gören binalarda oluşan elektrik, gaz vb. tehlikeli kaçakların önüne geçmek amacıyla geliştirilen sistemlerdir.
KR20220072548 (Yayın tarihi: 02.06.2022) (KOREA ELECTRIC POWER CORP [KR]) Elektrik güç ekipmanı için deprem güvenlik değerlendirme yöntemi ve cihazı
Türkiye’den bir örnek:
WO2011028191 – (Yayın tarihi: 10.03.2011) (İbrahim ÇOLAK) Orifis kapamalı mekanik deprem vanası

Depremde Zarar Gören/Riskli Binaların Tespiti ile İlgili Teknolojiler
(CPC Sınıfı: G01V1/28, G08B21/10, Y02A10/40)
KR20220134421 (Yayın tarihi: 15.10.2021) (KOREA INST SCI & TECH INF [KR]) Binalarda Deprem Hasarını Tahmin Etmek için Yapay Zekâya Dayalı Yöntem

KR20220135346 (Yayın tarihi: 15.10.2021) (POSTECH RES & BUSINESS DEV FOUND [KR]) Derin Öğrenme ile Deprem Hasar Tespit Yöntemi
JP2012252460 (Yayın tarihi: 20.12.2012) (NAKAYO TELECOMMUNICATIONS) BİNA ÇÖKMESİNE KARŞI ALARM CİHAZI
Türkiye’den iki örnek:
WO2022035398 – (Yayın tarihi: 17.02.2022) (İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ REKTÖRLÜĞÜ) Binaların Travmatik Geçmişini İzleyen Hesaplayan Kaydeden ve İleten Beton İçine Gömülü Bir Değerleme Sistemi

WO2022125049 – (Yayın tarihi: 16.06.2022) (Sertaç TUHTA) Yapılarda Hasar Oluşturmadan Gerçekleştirilen Depreme Dayanıklılık Tespit Yöntemi
Kurtarma Çalışmaları için Molozların Kaldırılması Amacıyla Geliştirilen Teknolojiler
(B66C23/18, B66F3, B66F9)
CN101618831 (Yayın tarihi: 06.01.2010) (JIAFU ZOU) Kurtarma amacıyla enkaz kaldırma cihazı

CN103496657 (Yayın tarihi: 08.01.2014) (ARCHITECTURAL ENG RES INST THE GENERAL LOGISITIC DEPT PLA) Tekerlekli mekanik bariyer kaldırma aracı

US11009048 (Yayın tarihi: 18.05.2021) (BOSCH GMBH ROBERT [DE]) İnsan kaldırma platformu (Boom lift sistemi)

CN101837930 (Yayın tarihi: 22.09.2010) (XUTAI KE) Katlanır pergel vinç

CN101708357 (Yayın tarihi: 19.05.2010) (UNIV TIANJIN TECHNOLOGY) Deprem kurtarma için kaldırma veya destekleme makinesi
Sonsöz
Ülkemiz deprem bölgesi ve biliyoruz ki binaların zemine ve depreme uygun yapılması durumunda gelecekteki büyük bir depremde en az hasarla depremi atlatmamız mümkün. Deprem sonrası yaşadığımız sıkıntıları, kaybedilen canları düşündükçe bunları yeniden yaşamamak için uygulayabileceğimiz en kolay çözümün kurallara uygun binalar yapmak olduğunu bir kez daha hatırlıyoruz.
Yeni binaları kurallara ve zemine uygun yapmak, uygun olmayan eski binaları güçlendirmek, gerekiyorsa yıkıp yeniden yapmak, bütün bunlar belki büyük masraf olabilir ama bunları yapmadığımızda ödediğimiz ve ödeyeceğimiz bedelle karşılaştırdığımızda bunun hiçbir şey olduğunu görüyoruz. Yanlış yapılmış bir işi düzeltmeye çalışmak her zaman daha zordur. Bu yüzden yanlışın yapılmadan önlenmesi için gerekli kontrol mekanizmalarının işletilmesi önemlidir.
Umarız bu bizim son deprem felaketimiz olur ve gelecekteki depremlere hazırlıklı oluruz.
Mustafa Güney ÇALIŞKAN
Şubat 2023
DİPNOTLAR
[1] Türkiye’deki Depreme Dayanıklı Yapıların Sismik İzolasyon Tiplerinin İncelenmesi; Özgür KAN, Kürşat KAYMAZ, Bilgin ZENGİN, Mehmet ÖZCAN; Munzur Üniversitesi Bilim ve Gençlik Dergisi, ISSN: 2148-0273 Cilt 5, Sayı 1, 2017, Vol. 5, Issue 1, 2017, s.85, https://www.munzur.edu.tr/birimler/dergi/Bilder/arsiv/BGD5-1/5.1.9.pdf