Avustralya Fikri Mülkiyet Ofisi (yazı boyunca “AUIP” olarak anılacaktır), coğrafi olarak bizden oldukça uzak olduğundan olsa gerek, ülkemiz sınai mülkiyet camiasında çok bilinen veya takip edilen bir ofis değildir. Yabancı ofislere yönelik konsantrasyonunu USPTO ve OHIM üzerinde yoğunlaştırmış sınai mülkiyet camiamıza AUIP’nin faaliyet ve yayınlarını http://www.ipaustralia.gov.au/ sitesi üzerinden takip etmelerini öneriyorum. Şüphem yok ki oldukça doyurucu bir içerikle karşılaşacak ve siteyi sürekli takip edeceksiniz.
AUIP, internet sitesinde Çanakkale Kara Savaşları’nın bu yılki yıldönümünde, yani 27 Nisan 2015 tarihinde bizim için de oldukça dikkat çekici bir makale yayınlandı. “1. Dünya Savaşı sırasında Markalar – Anzak Markası (Trade marks during WW1 – The Anzac Brand” başlığını taşıyan makale, adından da anlaşılacağı üzere 1. Dünya Savaşı sırasında savaşla ilgili isimlerin marka olarak tescil ettirilmeye çalışılması ve devletin bu konudaki düzenlemelerini konu alıyor. Bu ilginç makaleye http://www.ipaustralia.gov.au/about-us/news-media-and-events/feature-articles-listing/tm-during-wwi bağlantısı aracılığıyla erişebilirsiniz.
Makaleyi kapsamında; Anzac, Returned Soldier (Geri dönen asker), Aussie (Avustralyalı), Our Wounded Soldiers (Yaralı askerlerimiz), Repatriation (Ülkeye Geri Dönüş), AIF ve Australian Imperial Force (Avustralya İmparatorluk Kuvvetleri) gibi kelimelerin herhangi bir şekilde ticaret alanında, ticari unvan olarak, meslek ismi olarak kullanımının yasaklandığını ve bu tip terimleri içeren marka başvurularının Marka Ofisi’nce reddedileceğini belirten 18 Mayıs 1916 tarihli Savaş Önlemleri Yönetmeliği’nden de bahsedilmiştir.
1916 yılında savaş olanca şiddetiyle devam ederken marka ofisince yapılacak düzenlemeleri de içeren bir Yönetmeliğin çıkartılmış olması, fikri mülkiyet haklarının Pasifik ötesinde 1916 yılında bile ne derece ciddiye alındığının bir göstergesidir. (Bu hız ve azmin, mevzuat çalışmaları bağlamında ülkemize de yansımasını ümit ediyoruz.)
Aşağıdaki görseller, AUIP internet sitesinden http://www.ipaustralia.gov.au/about-us/news-media-and-events/feature-articles-listing/tm-during-wwi bağlantısından alınmıştır ve Ymnetmeliğin ilgili maddesinin yanısıra, savaş dönemi reklamlarından bazılarını göstermektedir:
AUIP’in “Fikri Mülkiyet Haklarının 1. Dünya Savaşı’ndan bu yana 100 Yılı” başlıklı çalışmaları Anzak markasıyla sınırlı değildir. Benzer diğer çalışmaların başlıkları ve bağlantılarına aşağıda yer verilmiştir:
“1. Dünya Savaşı sırasında Tasarımlar – Destek Sembolleri” – http://www.ipaustralia.gov.au/about-us/news-media-and-events/feature-articles-listing/designs-during-wwi
“1. Dünya Savaşı sırasında Patentler ve İnovasyon – Cephedeki İnovasyonlar” – http://www.ipaustralia.gov.au/about-us/news-media-and-events/feature-articles-listing/Patents-and-innovations-during-WWI-Battlefront-innovations
Çanakkale Deniz ve Kara Savaşları, daha üst bir başlık olarak 1. Dünya Savaşı ve hemen ardından gelen Kurtuluş Savaşı, ulusal kimliğimizin üzerine inşa edildiği yakın tarih olaylarıdır. Ulusal kimliği belirleyen bu olayların, tarihsel, askeri ve siyasi perspektifin ötesinde diğer disiplinler bakımından da incelenmesi gereklidir. Bu haliyle, AUIP’in yaptığı çalışmanın benzerinin ülkemizde de yapılması, fikri ve sınai mülkiyet haklarının tarihsel gelişiminin takibi ve rutin dışı bilimsel çalışmaların yapılması bakımından şüphesiz ilginç olacaktır. Bu konudaki yönlendirici rolün devlet kurumlarına ve akademiye düştüğü ise kanaatimizce açıktır.
Önder Erol Ünsal
Ağustos 2015